Konser salonları hangi amaçlarla kullanılır?
Konser salonlarında amaç, sesi farklı dinleyici bölümlerine olabilecek en dengeli ve belirgin şekilde ulaştırmaktır. Akustik tasarım aşamasında parametreler bu hedefe bağlı olarak belirlenir. Çoğunlukla senfonik eserlerin sunumu için kullanılan konser salonları, 300 ila 2500 arası seyirci kapasitesine sahiptir.
Konser salonlarının akustik tasarımlarındaki en önemli parametrelerden biri yanal enerji oranıdır. Yanal enerji oranı, 80 ms içerisinde yan yüzeylerden yansıyarak dinleyiciye ulaşan sesin, yine aynı sürede toplam sese oranıdır (LF80). Yanal enerjinin mekanın işlevine uygun seviyelerde belirlenmesi, dinleyicinin sesi sahneden direkt bir şekilde almasına kıyasla daha geniş algılamasını sağlar. Konser salonlarında yanal enerji oranı, 0.25’in üzerinde tercih edilir. Yanal enerji oranını difüzör kullanımıyla arttırabilmek mümkündür.
Akustik tasarım parametreleri nelerdir?
Konser salonları akustiğinde dikkat edilmesi gereken bir diğer parametre ise netliktir (C80). C80 değeri, ilk 80 ms’de dinleyiciye ulaşan ses ile yankılanma süresi arasındaki farktır. Geç yansımalar erken yansımalardan daha baskın olduğunda sesin netliğinde bir azalma olur. Dolayısıyla bu parametre ile yankılanma süresi arasında ters orantılı bir ilişki vardır. RT uzadıkça C80 değeri düşer, RT kısaldıkça C80 değeri yükselir. Konser salonlarında bu değer -4 ila +2dB arasında tercih edilir.
Konser salonlarında yan yüzeylerin alt katmanında emilimi yükseltmesi ve yalıtım sağlaması amacıyla oluşturulmuş belirli boşluklar bulunur. Yan yüzeylerden yansıyan ses dalgalarının kulağa hangi açıyla geldiği önemlidir. Bu yüzden bu yüzeylerde sesi dinleyici noktasına ulaştırmak amacıyla açılı paneller kullanılır.
Sahne üzerinde sesi dinleyici noktasına yansıtacak eğimli paneller kullanılır. Sahnenin yan yüzeylerinde 2 metreye kadar olan bölüm yayıcı, geri kalan kısım ise RT değerlerine bağlı olarak emici bir şekilde tasarlanır. Sahne içerisindeki müzisyenlerin birbirlerini iyi duyabilmeleri için sahnede, dinleyici alanında yayılmış yansıma elde etmek için de yan yüzeylerde difüzör kullanımı yaygındır.
Bas frekanslar dalga boyu uzunluğundan dolayı yana yayılma eğiliminde olduğu için bas emiciliği sahneye yakın olan yüzeyler üzerinden gerçekleştirilir. Mid ve tiz frekansların emiciliği ise büyük ölçüde mekandaki koltuklarla, halı ve perde gibi materyallerle sağlanır.
Konser salonu olarak tasarlanacak mekanın orijinal tavanının altında yeni bir tavan yaratılır ve bu iki tavan arasındaki boşluk sayesinde yüksek seviyede ses emilimi gerçekleşir. Oluşturulan yeni tavanın yüzeyi tamamen yayıcı olarak tasarlanır ve tavandaki tüm paneller sesi dinleyici noktasına yansıtacak şekilde konumlandırılır. Ancak RT kontrolü kapsamında salonun arka bölümüne doğru 2-3 tane emici özellikte panel kullanılabilir. Mekanın arka yüzeyi ise tamamen emici olarak tasarlanır.
Konser salonlarının akustik ölçümlemeleri yapılırken dinleyicilerin emici özelliği de göz önünde bulundurulur. Salon boşken ve salonun p’i doluyken iki farklı ölçüm gerçekleştirilir ve bu iki ölçüm sonucu ortaya çıkan değerlerin ortalaması alınır. Konser salonlarının RT ihtiyacı 1.7 ila 2.4 saniye arasındadır. Ancak bu değer aralığı, mekanın boyutlarına ve şekline göre değişebilir. Konser salonları; ayakkabı kutusu stili (Shoebox), yelpaze stili (Fan-shaped) ve bağ stili (Vineyard) olmak üzere üç farklı biçimde karşımıza çıkabilir;
Kaç çeşit konser salonu vardır?
Shoebox style: Yüksek tavanlı, yanal balkonları olan dikdörtgen bir tasarımdır. Ancak dikdörtgen şeklinde olmasından dolayı tasarım aşamasında karşılıklı yüzeylerden kaynaklanan flutter echo problemleri ile karşılaşılabilir. Flutter echo problemlerini çözmeye yardımcı yanal materyallerle bu sorun giderilebilir.
Fan-shaped style: Şeklinden dolayı çok sayıda dinleyici alabilen yelpaze şeklindeki bu salonlarda paralel duvarlar bulunmaması sebebiyle flutter echo problemlerine rastlanmaz. Ancak paralel yüzeylere sahip olmadığı için yanal yansıma seviyeleri düşüktür.
Vineyard style: Form olarak karmaşık bir yapıya sahip olan bu salonlarda tasarım yapısından dolayı flutter echo problemlerine rastlanmaz. Salonun ortalarında olan sahnenin dört yanı balkonlarla çevrilidir. Diğer iki forma göre tasarımı daha maliyetlidir.
